مروری بر جنبه‌های فیتوشیمیایی و فارماكولوژیكی گیاه فراسیون (Marrubium vulgare L)
زمینه و هدف: گیاه فراسیون (خانواده: نعنا)، که به نام گندنای كوهی نیز شناخته می‌شود. بهعنوان یک گیاه دارویی برای سرفه‌های مزمن و سرماخوردگی بطور وسیع مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در اختلالات مختلف مربوط به پوست، کبد، معده، قلب و سیستم ایمنی بدن به کار می‌رود. این مقاله مروری خلاصه‌ای از شواهد علمی در مورد ویژگی‌های فیتوشیمی، فارموكولوژی و مصارف طبی گیاه فراسیون طی 48 سال گذشته (1968-2016) را ارائه می‌دهد.
مواد و روش‌ها: آثار مربوط به گیاه فراسیون از منابع مختلف مورد بررسی قرارگرفت. مانند کتاب‌ها، منابع اینترنتی از جمله موتور جستجوی Google Scholar ، PubMed و Science Direct و خلاصه مقاله‌های شیمیایی.
یافته‌ها:
در تحقیقات فیتوشیمیایی بر روی قسمت‌های مختلف گیاه فراسیون حضور فلاونوئیدها، استروئیدها، ترپنوئیدها، تانن‌ها، ساپونین‌ها و روغن‌های فرار (05/0 درصد)گزارش شده است. قسمت‌های هوایی گیاه حاوی ماروبین، همراه با اسید اورسولیک و کولین است. خواص فارماكولوژی مانند ضددرد، ضد اسپاسم، ضد فشارخون بالا، ضد دیابت، محافظت از معده، ضد التهاب، ضد میکروب، ضد سرطان، آنتی‌اکسیدان دارد. و فعالیت ضد سمیت کبدی گزارش شده است.
گیاه فراسیون پتانسیل درمانی در درمان شرایط التهابی، اختلالات کبدی، درد، مشکلات قلب و عروق، معده و دیابت دارد. قسمت‌های هوایی گیاه فراسیون منبع خوبی از لابدن دی ترپن‌ها به ویژه ماروبین است كه در غلظت‌های بالا وجود دارد.
نتیجه‌گیری:
برای گیاه فراسیون و اثرات آن شواهد متعددی وجـود دارد. مشخص شده‌است تجویز آن به صورت مكمل به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 موجب بروز اثرات هیپوگلیسمیك شـده. همچنین سـطح كلسترول و تری گلیسرید سرم را كاهش می‌دهـد. و دارای اثـرات سودمند بر متابولیسم كربوهیدرات‌ها و لیپیدها نیز می‌باشـد. همچنین فراسیون به دلیل داشتن درصـد بـالایی از تركیبـات آنتـی اكسیدانی از جمله فلاونوئیـدها. در كـاهش اسـترس اكسیداتیو ناشی از اثر رادیكال‌هـای آزاد اكسـیژن كـه در دیابت قندی به علت افزایش قند خون اتفاق می‌افتد؛ موثر اسـت. استرهای فنیل پروپانوئید استخراج شده از گیـاه دارای خاصـیت ضد التهابی از طریق مهار آنزیم سیكلواكسیژناز است. از طرف دیگر عصاره این گیاه بر طرفكننده بی‌اشتهایی و ضد سرفه است. و تأثیر آن برای درمان برونشـیت حـاد و سـوء هاضـمه در مـدل تجربی مورد تأیید قرار گرفته است.
با این حال، برای کشف اثر بالینی، سمیت و بررسی اثر درمانی متابولیت‌های ثانویه عمده مطالعات علمی بیشتری لازم است.
مانند دی‌ترپن‌ها ، فنیل پروپانوئید و گلیکوزیدهای فنیل اتانوئید گیاه فراسیون، مطالعات علمی بیشتری لازم است.
