اصول شش گانه حفظ سلامتی در طب‌ سنتی ایران و ارتباط آن با فصول

یافته‌ها: فصل بهار معتدل‌ترین فصل است و طبع خون و روح را دارد و رنگ و پوست افراد را سرخ می‌كند.  بهار با همه سنین خصوصا با سن كهولت و صاحبان مزاج سرد و خشك موافق است. تدابیر بهار شامل مصرف غذاهای لطیف مانند گوشت بره، تخم‌مرغ نیم برشت، شربت زرشک، ریواس و سکنجبین است. پرهیز از حرکت و استحمام فراوان، خشم و شادی زیاد باشد. نیز انجام تنقیه و مبادرت به خروج خون از طریق حجامت[1] و فصد. (در افرادی که شرایط بدنی مناسب آن را دارا هستند) توصیه می‌شود.

مزاج فصل تابستان مایل به گرمی و خشكی می‌باشد. این فصل برای افراد پیر و صاحبان مزاج سرد و تر مناسب است. تدابیر تابستان شامل مصرف ماهی تازه، گوشت مرغ، آب انار ترش، آب غورهاست. همچنين شربت ریواس، گیلاس، آلو، هندوانه، کاهو، افزایش  استراحت و پرهیز از حرکت زیاد و پرهیز از زیاده‌روی در جماع می‌باشد.

پاییز دارای مزاج سرد و خشك است و مخالف با مزاج روح انسان، حیوان و نباتات می‌باشد. به این علت  برگ درختان در این فصل زرد و فاسد شده و می‌افتد. تدابیر پاییز شامل مصرف غذاهای گرم و تر، گوشت بره،  به، سیب است. حمام‌ رفتن یک روز در میان با آب نیم ‌گرم و تنقیه جهت پاک‌سازی بدن است. مزاج فصل زمستان مایل به سردی و تری می‌باشد. حرارت غریزی در فصل زمستان مجتمع و قوی است و در نتیجه هضم قوی می‌باشد. زمستان متناسب با صاحبان مزاج صفراوی (گرم و خشک) و مخالف بلغمی مزاج‌ها (سرد و تر) می‌باشد و كمال مخالفت را با مزاج افراد پیر دارد.

تدابیر زمستان شامل مصرف غذاهایی مثل گوشت گوسفند با ادویه تند و فعالیت زیاد و پرهیز از فصد و حجامت ­است.

[1] توصیه به خونگیری شرایط خاص خود را دارد و بهتر است به­طور عام مطرح نشود که مورد سوءاستفاده افراد غیرمتخصص هم قرار نگیرد.